Saçkıran

Saçkıran bir deri mantarı enfeksiyonudur. Kafa derisi (tinea capitis)’ nde meydana gelen saçkıran, kafa derisi ve saç köklerinde oluşan bir tür mantar enfeksiyonudur. Kafa derisinin, mantar hastalığı belirtileri ve semptomları değişebilir, ama genellikle ve sıklıkla görülen belirtiler; kaşıntılı, pullu, saçsız bir kafa derisinin oluşmasıdır.

Kafa mantarı, son derece bulaşıcı bir enfeksiyon türüdür. Mantar; yeni yürümeye başlayan çocuklar ve okul çağındaki çocuklarda sıkça görülür.

Saçkıran tedavisi, kafa derisindeki enfeksiyonun yayılmasını azaltabilir, mantarları öldürmek için ağız yoluyla alınan ilaçların yanı sıra ilaçlı şampuanlar da tedavi için oldukça etkilidir.

Saçkıran; kafa derisinde şiddetli iltihaplanmalara ve enfeksiyona neden olarak,  yara veya kalıcı saç kaybına neden olabilir.

Saçkıran, kafa mantarı belirtileri nelerdir?

• Saç ya da sadece kafa derisi üzerinde; pullu deri ve bir veya daha fazla sayıda yuvarlak yamaların oluşması,
• Yavaş yavaş genişleyen ve büyüyen yama biçimindeki alanların oluşması,
• Pullu, gri veya kızarmış alanların oluşması,
• Saç derisini kaplayan küçük siyah noktalar,
• Çekilince kolayca kırılan veya kopan hassas saçlar,
• Kafa derisi üzerinde iltihaplı veya ağrılı alanlar,
• Sedef hastalığı belirtilerinden olan beyaz kepeklenme ve kaşıntı da kafa mantarında sıklıkla görülen belirtiler arasındadır; ancak sedef hastalığı ile karıştırılmaması gerekir.

Ne zaman doktora görünmeli?

Saç derisini etkileyen çeşitli etkenler, her kişide benzer bir görünüme sahip olabilir veya olmayabilir. Çocuğunuzun veya kendinizin, herhangi bir saç dökülmesi sorunu, saçlı deride kaşıntı, ya da kafa derisinde olağan dışı bir görünüm varsa ve bu belirtileri gözlemlediğinizde  doktorunuza görünmekte fayda var. Bu doğru teşhis, hızlı ve hastalığa uygun tedavi almak için oldukça önemlidir.

Saçkıran, kafa derisi mantarı neden olur?

Kafa derisi mantarına, ‘dermatofit’ denilen küf gibi birçok mantar çeşidinden biri neden olur. Mantarlar, kafa derisi ve saç ile kaplı derinin dış tabakasına saldırır ve orada ürer. Kafa derisinde bozukluğa ve ciltte halka benzeri, dairesel şekiller oluşturarak enfeksiyona neden olur.

Saçkıran, kafa derisi mantarı bulaşıcıdır! Ve aşağıdaki yollarla yayılabilir:

• Kafa derisi mantarı, genellikle enfekte kişi ile doğrudan temas yolu ile yayılır.
• Enfekte hayvanların veya kafa mantarı hastası kişilerin; giyim, havlu, yatak çarşafları, taraklar veya fırça gibi nesnelere veya yüzeylere temas etmesi sonucu yayılabilir.
• Özellikle yavru kedi ve köpekler, sık sık mantar taşıyıcılardır. Genellikle mantar taşıyıcısı olan diğer hayvanlar inek, keçi, domuz ve atlardır. Bu tür hasta hayvanlarla temas etme, kafa mantarını kolaylıkla size de bulaştırabilir.

Kafa mantarı risk faktörleri;

• Yaş; Kafa derisi mantarı veya saçkıran, bebekler ve okul çağındaki çocuklarda sık görülür.
• Diğer çocuklara maruz kalma; Kafa mantarı enfeksiyonu, yakın temas yoluyla, kolayca yayılır. Mantar hastalıkları salgınları, okul ve çocuk bakım merkezlerinde yaygındır.
• Evcil hayvan; Kedi veya köpek gibi bir hayvan, herhangi bir belirti göstermeden enfeksiyon taşıyor olabilir. Çocuklar, hayvanlar ile temasa geçtiğinde de kolaylıkla mantar enfeksiyonuna maruz kalarak, hastalığı kapabilirler.

Kafa mantarı komplikasyonları (yayılma alanları) nelerdir? 

Kafa derisinde şiddetli ağrılı enflamasyona, yani iltihaplanmalara neden olan kafa mantarlarına, saçkıran yani ‘Kerion’ adı verilen bir mantar neden olur. Kerion yumuşak görünümlüdür ancak kafa derisinde iltihaplanmalara, irin oluşumuna, sarı kabuklanmalara ve ağrılı şişliklere neden olur. Kafa derisinde saç kırılmalarına neden olur veya saç dökülür ya da çekildiğinde kolayca ele gelir. Kerion mantarı, aşırı kuvvetli reaksiyonlara neden olabildiği için, kalıcı yara izi ve saç kaybına neden olabilir.

Kafa mantarı testleri ve tanısı;

Doktorunuz genellikle görsel olarak kafa derisi muayenesi sonucunda ve size sorduğu soruların cevaplarına dayanarak, saçlı deriyi etkileyen başka bir durumun olup olmadığının tanısını yapabilir.

Doktorunuz, bir mikroskop altında incelenmek üzere kafa derisinden örnekler alabilir ( tüyler, saç veya kafa derisinden bir çubukla kazınan pullu bir deri parçası). Bu testler; mantarların varlığını ortaya çıkarabilmek ve kesin bir tanı koyabilmek için oldukça büyük önem taşımaktadır.

Kafa mantarı tedavisi ve ilaçlar;

Kafa derisi mantarı tedavisinde, ağız yoluyla alınabilir antifungal ilaçlar  kullanılır. En yaygın olarak reçete edilen ilaçlar ise; griseofulvin (Grifulvin V, Gris-Peg) ve terbinafin (Lamisil)’ dir. Tedavi için, 6 hafta veya daha uzun bir süre bu ilaçların birini almak gerekebilir.

Ayrıca, doktorunuzun yazacağı veya sizin eczanelerden temin edebileceğiniz ilaçlı şampuanla da saçınızı yıkamak, kafa mantarı tedavisinde oldukça etkili olmaktadır. Bu tedavi yöntemleri, mantarları ortadan kaldırmaya yardımcı olabilir ve diğer kişilere veya çocuğunuzun saçlı derisi dışında vücudunun diğer bölgelerine enfeksiyonun yayılmasını önleyebilir.

Saçkıran nasıl önlenir? Kafa mantarından nasıl korunulur? 

Saçkıran hastalığına neden olan mantarlar, son derece bulaşıcı olduğu için önlemek de oldukça zordur. Ancak, aşağıdaki önlemler ile, saçkıran hastalığı riskini azaltabilirsiniz;

• Kendinizi ve başkalarını, özellikle evcil hayvanların mantar riski taşıdığı konusunda eğitin ve bunun farkında olun. Çocuklar hayvanlara karşı oldukça savunmasız yaklaşır ve ondan gelecek tehlikeleri pek de düşünmezler. Bu nedenle özellikle çocuklarınızı bu hastalık hakkında bilgilendirin ve korunması gerektiğini öğretin.
• Özellikle saç kesimi sonrasında saç derinizi yıkayın. Çocuklarınızın saç tıraşlarından sonra kafa derilerini yıkayın ya da yıkandığından emin olun.
• Çocuğunuzun ellerini ve kendi ellerinizi, enfeksiyonun yayılmasını önlemek için sık sık yıkadığından veya yıkadığınızdan emin olun.
• Özellikle okullar, çocuk bakım merkezleri, spor salonları ve soyunma odaları gibi ortak kullanım yerlerinin temiz olmasına özen gösterin.
• Enfekte hayvanlardan kaçının. Enfeksiyon genellikle soyulmuş bir deri, yama gibi görünür. Bazı durumlarda da, hastalık herhangi bir belirti vermeyebilir. Saçkıran hastalığından korunmak için, evcil hayvanları kontrol etmek için veteriner desteği alın.
• Kişisel eşyaları paylaşmayın. Çocuklarınıza da diğer çocuklardan; giyim, havlu, saç fırçaları veya diğer kişisel eşyalarını, kullanmak için ödünç almamaları gerektiğini öğretin.

KadinlaHersey.com