Panik Atak Nedir, Nasıl Olur, Tedavi Edilir mi?

Panik atak, kaygı odaklı bir rahatsızlıktır. Kişilerin üstesinden gelemediği olumsuzlukların bilinçaltında birikerek beklenmedik bir zamanda ortaya çıkmasıdır. Panik atağın belirtileri ise, kalp çarpıntısı, nefes darlığı, terleme gibi çeşitlilikler göstermektedir. Tedavi edilebilen panik atak nöbetleri, her ne kadar psikolojik bir rahatsızlık gibi görülse de altta yatan genetik ve biyolojik nedenlerde olabilir. Peki, tam olarak panik atak nedir ve nasıl başa çıkılır?

Panik Atak ve Panik Bozukluk

Panik atak kısaca, beynin yanlış alarm vermesi durumudur. Kaygı sapması da denebilir. Kaygı gerektirmeyen bir durumda kişinin birden hayati tehlike yaşıyor gibi hissederek olmaması gereken tepkileri vermesine neden olan bir moder zaman hastalığıdır. Panik bozukluk ise bu durumun sıradanlaşmış ve hayatı çekilmez hale getirmiş aşamasıdır. Daha detaylı bakalım:

Stresli yaşantı bir çok bunalımları beraberinde getirir. Bunalımları ve yoğun pskiolojik baskıları, sorunları üzerinden atamayan bireyler bunlarla boğuşmak zorunda kalırlar. Ancak yoğun yaşanılan bu süreçler normalin üzerinde seyrettiğinde artık bilinçaltında biriken baskı dışa vurma aşamasına gelmiş panik hissedilmeye başlamıştır. Kontrol dışı bir panik oluşumu kişide kaygıya sebep olmaktadır. Bu kaygı ise zaten kişinin bilinçaltında ki yoğun stres birikimi nedeniyle daha da fazla büyütülerek korku ortaya çıkmaktadır. Eğer bu korku aşırı şekilde hissedilir, tekrarlayacağı düşünülür ise (ve bir müddet tekrarlama eğilimi de olabilecektir), birey bu durumu sürekli yaşayacağını sanarak istemeden beynine “pes etme” bayrağı gösterir. Beyin artık kişiyi kontrolüne alarak (kişi duygularına yenik düşerek) her kaygı durumu bu süreçleri tekrarlayacaktır. Kişiler bu durumdan kaçma arayışına da girdiğinden yaşantılarına yansıyan ve artık sosyal hayatlarını etkileyen bir durumla karşı karşıya kalmış olacaklardır. İşte bu evre bir bozukluktur. Buna panik bozukluk denilmektedir.

Farklı panik atak türleri bulunmaktadır:

• Beklenmedik ataklar: Nedensiz bir şekilde aniden ortaya çıkarlar,
• Duruma bağlı ataklar: Korkulan bir hayvana, nesneye ya da duruma bağlı olarak ortaya çıkarlar,
• Durumsal yatkınlık gösterilen ataklar: İçinde bulunulan duruma göre değişip her zaman yada kısmen ortaya çıkarlar.

Panik Atak Psikolojik midir?

Hayır. Aynı olayları yaşayan kişiler arasında panik atağa yakalananlar olduğu gibi buna maruz kalmayanlarda vardır. Herkes panik yaşabilir. Ancak bu, herkesin paniği atak evresinde ve beraberinde bozukluğa kadar götüreceği anlamına gelmez. Bunun bir sebebi de bazı kişilerin genetik olarak bu hastalığa yakalanma eğilimlerinden dolayıdır. Biyolojik olarak da vücudun bu duruma hazır olmaması yine kişelerin bu hastalığa teslim olma nedenlerinden gösterilebilir.

Panik Atak Neden Olur?

Yatkınlık durumu olan kişelerde panik atak her hangi bir nedene bağlı olarak ortaya çıkmadığı görülmüştür. Duygu kontrolü yapan merkez organ beyin, panik atağı etkileyecek kimyasların salgılarıyla ilgili (ya artı ya eksi) bir sorun yaşıyor olmalıdır. Ancak bu konuda çalışmalar sürmektedir. Hastalığa neden olan net bir veri olmasa da tetikleyiciler olmaktadır. Bu tetikleyiciler, psikiyatrik bozukluklar neticesinde ele alındığında: sosyal fobi, özgül fobi, stres bozuklukları, anksiyete bozuklukları, obsesif- kompulsif bozukluk (takıntı, saplantı, titizlik hastalığı), madde kullanımına bağlı bozukluklar ile depresyon, şizofreni, paranoya, hastalık hastalığı da bu ataklara yol açabilecek hastalıklar arasında bulunmaktadır. Yine kişilerde kan şekerinin düştüğü durumlarda, kansızlıkta, tiroid bezlerinin gereğinden aşırı çalışmasında ve bünyesinde var olan bulaşıcı hastalıklar da, panik atağı tetikleyen biyolojik etmenler arasında yer almaktadır.

Panik Atak Belirtileri Nelerdir?

Panik atak geçirmesi muhtemel olan kişelerde bazı belirtiler görülmesi gerekir. Bunlardan üç yada dördünü geçiren kişilerin panik nöbeti geçirdiği bilinmektedir. Bu belirtiler;

• Çarpıntı: Kalbinin çıkacağını düşündüren şiddetli kalp çarpıntısı,
• Nefes almada güçlük: Tıkanma ve boğulma hissi ile nefes darlığı,
• Soğuk terleme ve ateş basması: Yoğun baskı sonucu aşırı terleme,
• Titreme: Beraberinde el ve aykta takatsizlik,
• Uyuşukluk: Vücudun uyuşması ve karıncalanmalar,
• Baş dönmesi: Yerinde duramama ve güçsüzlük,
• Karın ağrısı: Bulantı ve geğirme gibi refleksler,
• Psikolojik seçicilik: Kendine yabancılaşma ve çevreye ilgisizlik, algılama güçlüğü,
• Korku: Nöbet sırasında ölüme kadar varan korkular,
• Kontrolsüzlük: Çaresizlik hissedilmesi ve başkalarına zarar verme düşüncesi,

Panik atak geldiğinde ne yapılmalı?

Panik atak anında yapılması gerekenler, önce kişiyi telkinle başlamalıdır. Panik atak nöbeti geçicidir. Tedavisi de mümkündür. Bu yüzden bu gibi durumlarda hastaya sabırla davranılmalı olumsuzluklarına karşı anlayışlı olunmaldır. Hastanın kendisi de bu süreçte derin nefesler alarak, sakinleşmeye çalışmalıdır. Her şeyi kafasından atmalı bütün düşüncelerini terketmeli sadece rahatlamayı düşünmelidir.

Panik atak geçtikten sonra ise, atak sonrası yoğun tepki yaşayan vücut bitkin düşeceği için hastanın bütün bedeni yorgun olacaktır. Hasta her şeye karşı bir isteksizlik görmekte, ışığa, sese ve kalabalığa tahammülsüz. Zaten takatsiz olacak hasta yatıp dinlenmelidir. Uykuya dalması, hem beyninin yoğun salınımını düzene sokacak hemde gücünü toplamasını sağlayacaktır.

Panik Atak Tedavisi

Panik atak tedavisi için, öncelikle panik atağının gerçekleşmesine neden olan etkenleri iyi analiz etmek gerekmektedir. Doğru ve kalıcı bir tedavi için bu ön gerekliliktir. Bunun yanı sıra, panik atak hastalarının ve hasta yakınlarının da bu rahatsızlık üzerine duyarlı olmaları, bu rahatsızlığı hayatlarında geri plana iterek yaşamaya devam etmeye çalışmamaları gerekmektedir. Çünkü bir kez panik atak yaşayan hasta bile, bir diğer atak için oldukça kaygı ve endişe duyacak, atağın gerçekleşmemesi için yaşamında yanlış uygulamalara gidecektir. Panik atak için bu durum daha da tetikleyici olmaktadır.

Panik Atak Tedavisi Nasıl Olur?

İlaç tedavisi yani farmakoterapi, panik atağın geçmesi için psikiyatrların en önemli yöntemlerindendir. İlaçlar beynin kimyasına etki ederek düzene sokmaya yardımcı olmaktadır.

Uzmanların görüşüne göre panik atak, aslında bir tür yanlış alarmdır. Kişi beyninin aşırı duyarlılığı sonucunda aslında tehlikeli olmayan bir uyaranı, hayati tehlike yaratıyormuş gibi algılaması durumudur. Bundan dolayı, beyin kimyasının düzeltilemediği her durumda, hasta, herhangi bir uyaranla, hiç ummadığı, beklemediği bir anda tekrar panik atak geçirebilmektedir. Bu nedenle panik atağın kalıcı tedavisinde, ilaç tedavisinden korkulmaması ve buna direnç gösterilmemesi gerekmektedir.

Panik atak ilaç tedavisi ile geçer mi?

Panik atak tedavilerinde, ilaç tedavisi tek başına yeterli olmamaktadır. Bunun yanında, ataklar sırasında ne şekilde davranılması gerektiği, ataklara yüklenecek anlamlar, atağı durdurmak, denetlemek için, psikoterapi denilen yöntemin de ilaç tedavisine ek olarak sürdürülmesi de kalıcı bir tedavi ve iyileşme süreci için oldukça önemlidir. Psikoterapi de ise, kimi uzman doktor, psikiyatrlar, süreç içerisinde, hastanın bilinçaltına inerek, rahatsızlığın kökten çözümü ve tedavisi için çabalamaktadır. Psikoterapi üç aşamadan meydana gelmektedir; Bilişsel farkındalık, Duygusal boşalım, Bilinçaltı programlama ve Hipnoz.

Panik atak tedavisi ne kadar sürer?

Panik atak hastaları, atakların sıklığı ve şiddetine göre, ilaç ya da psikoterapi tedavisi görmektedirler. Kimi hastaların panik atak nedenleri tamamen psikolojik kaynaklı olduğundan, bu tür hastaların, ilaç tedavisi bile öngörülmeden sadece psikoterapi ile tedavi edilmeleri mümkündür. Bunun yanı sıra tedavi süreçleri 1 veya 2 yıl arasında değişmektedir.

Tedavi sonucunda hastaların %30 ila %40’ı  hayatlarında bir daha panik atak geçirmemektedir ve bu rahatsızlıklarından tamamen kurtulabilmektedir. %50′ lik kısım ise, panik atağı, günlük hayatlarını ve yaşam şekillerini etkilemeyecek düzeye indirgeyebilmektedir. %10′ luk kısım ise, şiddetli panik ataklarına maruz kalmaya devam edebilmektedir. Bu tür hastalarda ise, daha farklı ve detaylı tedavi yöntemleri kullanılmaktadır.