Migren Nedir, Belirtileri ve Tedavisi

Halk arasında yarım baş ağrısı olarak da bilinen migren, bir çeşit baş ağrısı rahatsızlığıdır. Migren, belli aralıklarla sebebi bilinmeyen ataklar yapan, başın genellikle tek tarafında şiddetli bir ağrıyla birlikte meydana gelen; bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal, görme bozuklukları, baş dönmesiyle seyreden bir ağrı şeklinde tanımlanabilir. 4 saatten 3 güne kadar sürebilen bir rahatsızlıktır.

Migren atakları sırasında diğer bölgelerinin ağrıdığı da olabilmektedir. Yarım baş ağrısı bütün migren vakalarının % 44’ünde görülmekte olup bazı vakalarda başın tamamında da görülmektedir. Migrenle genç yaşlarda özellikle 1 ile 30 yaş arasında çok daha sık karşılaşılmakta olup kadınlarda erkeklerden üç kat daha fazla görülmektedir. Genetik geçişli olup olmadığı hakkında kesin bir bulgu olmasa da aile bireyleri arasında birinde migren hastalığı olan birinin hastalık riski daha fazladır. Ayrıca bütün baş ağrıları arasında migren oldukça büyük bir yer teşkil etmektedir. Hatta primer baş ağrılarının %40- 50’sinin migren olduğu söylenebilir.

İnsanlık tarihi boyunca migren problemi hep yaşanmış; hatta ilk tarifine 3000 yıl önce Cappadocialı Areatus’un el yazmalarında rastlanmıştır. Latinceye hemigranea ve migranea tabirleri ile geçmiş olan migren İngilizcede megrim, mygrame, Fransızca’da migraine olarak kullanılmaya başlanmış ve zamanla bütün dillerde kullanılmaya başlanmıştır.

Migren Çeşitleri Nelerdir?

Migren genel olarak iki çeşidi ile bilinmektedir; klasik migren ve yaygın migren. Bu iki tip migrenin birbirinden farkı;

Klasik Migrende baş ağrısından önce başlangıç belirtilerinin olması yani aura safhasının bulunmasıdır. Hasta bu belirtileri hissettiğinde atak geleceğini anlar. Bu belirtiler genellikle görmeyle nadiren sinir sistemi ile ilgilidir. Atak öncesi hastalar gözlerinin önünde siyah lekeler, parlak zigzag çizgiler, yanıp sönen parlaklıklar, nesneleri olduğundan küçük veya büyük görme, halüsülasyon görme gibi belirtiler olduğundan bahsetmektedir. Ayrıca denge bozukluğu, baş dönmesi, baygınlık, aşırı koku alma, kol ve bacaklarda meydana gelen uyuşma ve hatta bazen yarı felç durumu sinir sistemi ile ilgili belirtilerdendir.

Yaygın Migrende ise bahsedilen bütün bu öncü belirtiler görülmez. Buna karşılık baş ağrısının yanında bulantı, ışıktan rahatsız duyma, baş dönmesi, sersemleme hali, kafa derisinde hassasiyet, kusma, konuşma bozuklukları, uyuşukluk ve huzursuzluk, iştahsızlık, göz yaşarması, aşırı terleme, burun akması gibi bir çok belirti oluşmaktadır. Migren ataklarını tetikleyen pek çok etken bulunmaktadır. Bu faktörler stres, ani heyecan yaşanması durumu, uyku problemleri, öğün atlamak, ani yaşanan iklim değişiklikleri, bazı görme-ses-koku uyaranlarının varlığı, adet dönemi, bazı kişilerde doğum kontrol hapları, aşırı yorgunluk, bazı yiyecekler (özellikle kafeinli içecekler) ve bazı tetikleyici ilaçlardır.

Menstrüel Migren ise, bir kadının adet döngüsü sırasında östrojen düzeylerinin dalgalanması ile ilgilidir. Kadın migren hastalarının yaklaşık yüzde 60 ila 70′ inde, migren, baş ağrısı ve menstruasyon arasında bir ilişki olduğu rapor edilmiştir.

Karın Migren ise, 72 saat kadar sürebilen şiddetli karın ağrısı, bulantı, kusma ya neden olan migren bölümüdür. Genellikle, çocuklarda ve migrenli bir aile öyküsü olan kişilerde görülmektedir.

Retina Migren olarak da bilinen göz migreni ise, bir saat ya da daha az sürebilir ve duruma her zaman baş ağrısı eşlik etmez. Bir gözün görme yeteneği, geçici olarak, kısmen veya tamamen kaybedilebilir.

Ailesel Hemiplejik Migren, birkaç kromozomun birinin neden olduğu, çok nadir kalıtsal bir hastalıktır. Hemiplejik migrende, vücudun bir tarafında bazı geçici motorlu felç olabilir ya da migren yani baş ağrısı sırasında uyuşmuş olabilir.

Baziler Arter Migren ise, genellikle başın arkasında, bir baş ağrısı olarak kendini göstermektedir ve bedensel aktivitelerde bir değişiklik, konuşmada bozukluk, işitmede sorun, baş dönmesi, konfüzyon gibi sorunları içerir. Aura ve görme bozuklukları ile ilişkilidir. Genellikle hormonal değişikliklere bağlı ve çoğunlukla genç yetişkinleri etkiler.

Oftalmoplejik Migren acil tedavi gerektiren ve nadir görülen bir migren türüdür. Hastalar, göz hareketi için gerekli olan sinirlerde, kısmi veya tam paraliz geliştirir.

Durum Migreni, 72 saat süren, son derece şiddetli baş ağrısı ile karakterize, nadir görülen bir durumdur. Hastaneye yatış genellikle semptomları hafifletmek için gereklidir.

Dönüştürülmüş veya Kronik Migren, kronik günlük baş ağrısı şeklindedir. Zamanla, bazen şiddetli migren belirtileri, arka planda sürekli bir baş ağrısı olduğunda, transforme migren oluşur. Migrene, gerilim tipi baş ağrısı eşlik ettiği bazı durumlarda, tedavi zorunlu olabilir.

Migren Neden Olur?

Migren nedeni çok anlaşılamamış olmakla birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin rol oynadığı görülmektedir. Migren beyindeki değişiklikler ve trigeminal sinir nedeni ile, büyük bir acı etkileşimlerine neden olabilir.

Migreni tetikleyen etkenler ise şu şekilde sıralanabilir

Kadınlarda hormonal değişiklikler,
Gıdalar,
Gıda katkı maddeleri (tatlandırıcı aspartam ve birçok yiyecekte bulunan koruyucu Monosodyum),
İçecekler (Alkol, özellikle şarap ve yüksek kafeinli içecekler),
Stres,
Duyusal uyaranlar (yüksek ses, parlak ışık, güneş, keskin parfüm kokusu),
Uyku değişiklikleri (çok ya da az ya da dengesiz uyumak),
Fiziksel faktörler (cinsel aktivite de dahil olmak üzere yoğun fiziksel efor),
Çevredeki değişiklikler,
İlaçlar (nitrogliserin, kontraseptif ve vazodilatörler gibi ağır ilaçlar).

Migren Tedavisi

Migren tedavi edilemez, ancak doktorlar, durumu yönetmenize yardımcı olmak için sizinle birlikte çalışacaktır.

İlaçlar,özellikle migreni tedavi etmek için dizayn edilmiştir. Buna ek olarak, yaygın diğer hastalıkları tedavi etmek için kullanılan bazı ilaçlar da, migren semptomlarını rahatlatmaya veya migreni önlemeye yardımcı olabilir. Bu ilaçlar;

Ağrı giderici ilaçlar, ağrı kesiciler,
Triptanlar,
Anti-bulantı ilaçları,
Opioid ilaçlar,
Glukokortikoidler (prednizon, deksametazon).

Önleyici ilaçlar;

Önleyici ilaçlar migren sıklığı, şiddeti ve süresini azaltabilir ve migren atakları sırasında kullanılan semptom giderici ilaçların etkinliğini artırabilir. Bunlar ise;