Kolesterol Nedir?

Kolesterol karaciğerin doğal olarak ürettiği bir maddedir. Bu madde hücre zarları, D vitamini ve bazı hormonların oluşumu için hayati önem taşımaktadır.

Kolesterol, bal mumu, yağ benzeri bir maddedir. Yaşam için gerekli bir madde olan kolesterol, beyin, sinirler, kalp, bağırsaklar, kaslar ve karaciğer başta olmak üzere tüm vücudumuzda yaygın olarak bulunan yağımsı bir madde olarak karşımıza çıkmaktadır.

Kolesterol tek başına kan yoluyla taşınamaz, bu nedenle suda çözülür. Lipoproteinler, kolesterolün kan yoluyla karaciğere ulaşımını sağlayan diğer parçacıklardır. Sağlığınız için önemli olan lipoproteinlerin birkaç önemli formları vardır.

‘Kötü kolesterol’ olarak da bilinen düşük yoğunluklu lipoproteinler (LDL), arterlerde birikerek, kalp krizi veya felç gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. ‘İyi kolesterol’ denilen yüksek yoğunluklu lipoproteinler (HDL) ise kötü kolesterolün ortadan kaldırılması için karaciğere ulaşmasına yardımcı olur.

Karaciğeriniz, ihtiyacınız olan tüm kolesterolü üretir, ancak yağ ve kolesterol yediğimiz gıdaların birçoğunda mevcuttur. Aşırı miktarda yağlı gıdalar yemek, kanınızdaki LDL kolesterol düzeyini artırır. Bu durum ise, yüksek kolesterol olarak adlandırılır. Yüksek kolesterole, hiperkolesterolemi denir. Özellikle HDL kolesterol düzeyleri çok düşük ve LDL kolesterol düzeyleri çok yüksek olduğunda yüksek kolesterol, tehlikelidir.

Yüksek Kolesterol Zararlı mı?

Vücut için gerekli olan bu madde, hormon, D vitamini ve yağları sindirmeye yarayan safra asitlerinin üretilmesinde görev almaktadır. Bunun gerçekleştirilebilmesi için kanda çok az miktarda kolesterol olması yeterli olmaktadır.

Kanda fazla oranda bulunması ise zarar vermektedir. Kanda gereğinden fazla seviyede olan bu madde, kan damarlarında birikerek damarların sertleşmesine ve daralmasına yani arteriyoskleroza neden olmaktadır.

Arteriyosklerozlarda ise damar duvarında sadece bu yağımsı madde değil; akyuvarlar, kan pıhtısı, kalsiyum gibi maddeler de birikmektedir. Tüm vücutta yaygın olarak bulunan kan damarlarının hangisinde bu maddenin yükselmesi ve daralmalara neden olması olursa o damarın görev yaptığı organda da hastalıklar ortaya çıkacaktır. Mesela kalbi besleyen ana damarlardan birinde ortaya çıkarsa kalp krizine ve göğüs ağrısına neden olacaktır.

Kolesterol Neden Yükselir?

Vücutta bu maddenin iyi huylu ve kötü huylu olmak üzere iki farklı şekilde görülebilmesi mümkün olmaktadır. Kanda bu maddenin seviyesini etkileyen çok sayıda faktör bulunmaktadır. Bunların bazıları önlenebilmektedir.

Vücutta kolesterolün yüksek olmasına;

• Kalıtımsal faktörler,
• Yenilen gıdalar,
• Şişmanlık,
• Stres gibi faktörler etki edebilmektedir.

Düzenli egzersiz yapılması iyi huylu olanı yükseltirken kötü huylu olanları düşürmektedir. Bazı hastalıklar vücuttaki bu yağımsı maddelerin artması ile doğrudan ilişki halinde bulunmaktadırlar. Bunları kalıtsal yağ metabolizması bozuklukları ve diğer hastalıklar olmak üzere ikiye ayırabilmek mümkün olmaktadır.

Diğer hastalıklar olarak ise;

• Hipotiroidi (Tiroit bezinin yetersiz çalışması),
• Karaciğer hastalıkları,
• Nefrit,
• Şeker hastalığı sayılmaktadır.

Kolesterol Nasıl Düşürülür?

Egzersiz ve sağlıklı beslenme, kolesterol seviyelerini düşürmek için genellikle yeterlidir. Ancak bazı durumlarda, ilaç da gereklidir. LDL kolesterol düzeyleri çok yüksek ise, bu durumda ilaç gerekebilir.

İlaçlar;

Yüksek kolesterol tedavisinde kullanılan en yaygın ilaçlara Statin denir. Statinler, karaciğerin fazla kolesterol üretmesini engeller. Bu ilaçlar, aynı zamanda dolaylı da olsa iyi kolesterolü, HDL seviyesini yükseltebilir.

Statinlerin örnekleri aşağıdakilerdir;

• Atorvastatin (Lipitor),
• Fluvastatin (lescol),
• Rosuvastatin (rosuvastatin),
• Simvastatin (Zocor).

Yüksek kolesterol için diğer ilaçlar ise şunlardır:

• Niasin,
• Welchol (safra asidi reçineleri veya colesevalam), Colestid (kolestipol) ya da Prevalite (kolestiramin gibi tecrit edici),
• Zetia (ezetimib gibi kolesterol absorpsiyon inhibitörleri).

Yaşam Değişiklikleri;

Vücutta yüksek oranda bulunan kolesterol pek çok hastalığa neden olabileceğinden tedavi edilmesi şarttır ve tedavi süresi boyunca kişinin bir besin programına bağlı olarak beslenmesi gerekmektedir.

Bu beslenme programında daha çok sıvı yağlar tercih edilmeli katı yağla yapılan hamur işlerinden özellikle uzak durulmalıdır.

Sebze çorbalarına ağırlık verilmeli, yağsız süt, az yağlı peynir, yağsız yoğurt gibi besinlerin tüketilmesine özen gösterilmelidir.

Ekmek olarak ise kepekli buğday, çavdar ekmeği, yulaf ezmesi, mısır gevreği, makarna, pirinç ve bulgur tavsiye edilen miktarlarda tüketilmelidir.

KadınlaHerşey.com