Kızamık Hastalığı Nedir, Kızamık Nasıl Olur?

Kızamık, daha çok kış aylarının sonu ve bahar aylarında görülen bir hastalıktır. Genellikle 3 ile 10 yaş arasında görülen bu hastalık yetişkinlerde daha şiddetli ve tehlikeli olmaktadır. Kolay bulaşma özelliğinden dolayı en önemli hastalıklar arasındadır. Peki, kızamıktan nasıl korunabiliriz?

Kızamık Nedir?

Kızamık, solunum sisteminin virüse bağlı bir enfeksiyonudur. Vücutta kırmızı benekler oluşturan ve bütün vücuda yayılan görüntüsüyle bilinmektedir. Çocuklarda bulaşıcı hastalıklar arasında ölüme sebep olan önde gelen hastalıklardandır. Vücutta kızarıklıklar ve döküntülerle ortaya çıkan bu hastalık Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre en riskli hastalıklar gurubunda yer almaktadır.

Hastalığın en büyük riski, bağışıklık sistemini tahrip etmesinden dolayı vücutta başka hastalıklara sebep olacak zararlar oluşturmasıdır. Ensefalit diye bilinen beyin hastalığı, zatüre gibi ciddi hastalıklara neden olabilmektedir. Hastalık, aşıyla kontrol altına alınabilmektedir.

Kızamık Belirtileri Nelerdir?

Çocuklarda Kızamık Riskli Olmaktadır!

Vücuda mikrobun girmesinden yaklaşık 10 ile 14 gün arası bir kuluçka süresi oluşmaktadır. Bu sürenin dolmasıyla ortaya çıkan bu hastalıkta ilk belirtiler baş ağrısı, ateş, gözlerde kızarıklık gibi bulgulara rastlanır.

Bu belirtiler yaşandıktan birkaç gün sonra ise ağız içinde gruplar şeklinde küçük lekeler görülmekte ve bir süre sonra bu lekeler yüz ve boyna doğru ilerlemektedir. Bu döküntüler daha sonra göğüs, kollar, karın ve bacaklarda da görülmeye başlayacaktır. Bu lekelenme tamamlandıktan dört ya da beş gün sonra ilk oluşmaya başladığı yerden sırayla yok olmaya başlayacaktır.

Kızamık belirtileri genellikle virüse maruz kaldıktan sonra 14 gün içinde gelişir. Belirtiler arasında şunlar vardır:

• Öksürük,
• Ateş,
• Gözlerde kızarıklık,
• Işığa duyarlılık,
• Kas ağrıları,
• Burun akması,
• Boğaz ağrısı,
• Ağız içinde beyaz noktalar.

Yaygın bir cilt döküntüsü bu hastalık için klasik bir durumdur. Döküntü yedi güne kadar sürebilir ve genellikle virüse maruz kaldıktan sonra ilk üç gün ila beş gün içinde belirir. Bir kızamık döküntüsü sıklıkla başta gelişip vücudun diğer kısımlarına yavaşça yayılır. Döküntünün bulguları arasında kırmızı ve kaşıntılı kabarıklıklar vardır.

Kızamık Nedenleri ve Risk Faktörleri;

Kızamık vakaları son birkaç on yıl içinde bağışıklama nedeniyle önemli ölçüde azalmıştır. Ancak hastalık halen tamamen ortadan kaldırılmamıştır. Kızamığın temel olarak aşılanmamış çocuklarda görüldüğü bilinmektedir. A vitamini eksikliği de kızamığa yakalanma da risk oluşturmaktadır. Beslenmesinde A vitamini çok az olan çocuklarda virüse yakalanma riski daha yüksektir. Bu hastalıkta bulaşıcılık en önemli nedendir.

Kızamık Nasıl Bulaşır?

Hastalığın ortaya çıktığı ilk zamanın (döküntü zamanı) bir hafta öncesi ve sonrasında bulaşılıcık oranı en yüksek ve virüslerin en riskli aşamasıdır. Bu sürelerde hastayla temas mümkün olduğunca gerçekleşmemelidir.

Tükürükle temas sonucu bulaşabilen çok bulaşabilir. Aynı zamanda, solunum yolu (hapşurma, öksükük vb) ile ve doğrudan hastayla temas sonucunda da kişiden kişiye bulaşabilmektedir. Hastalığa yakalanan bir kişinin öksürmesi veya hapşırması virüsü havaya salar. Virüslerin iki saat kadar havada kalma özellikleri vardır. Havadaki bu mikrobik taneciklerin temas ettiği, soluğunduğu kişelerin hastalığa yakalanma ihtimalleri yüksektir.

Hastanın temas ettiği yüzeylere dokunmak diğer bulaşıcı ihtimallerdendir. Hastanın kullandığı bardak, çatal ve kaşık gibi tükürüğünün temas edebileceği her yüzey risklidir. Bu yüzden bu eşyaları ortak kullanmak hastalık için en büyük risk olacaktır.

Kızamık Nasıl Anlaşılır?

Doktorunuz kızamığın cilt döküntüsünü inceleyip hastalığa ait olması muhtemel ağızda beyaz noktalar, ateş, öksürük ve boğaz ağrısı gibi karakteristik belirtileri kontrol ederek doğrulayabilir. Eğer gözlem temelinde tanı doğrulanamıyorsa doktorunuz kızamık virüsünü kontrol etmek için bir kan testi isteyebilir.

Kızamık Tedavisi

Kızamık oldukça hızlı yayılan bulaşıcı bir hastalık olduğundan, hastalık taşıyan kişinin insanlardan uzak tutulması önem taşımaktadır. Özellikle okula giden çocuğun, okula gönderilmemesi uygun olacaktır. Hastalığın yayılmasını ve salgın halini almaması için gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir.

Bunun yanında kişinin iyileşmesinin hızlı olabilmesi için temizliğine ve beslenmesine dikkat edilmesi önem taşımaktadır. Odasının temiz olması ve güneş görmesi, sıklıkla havalandırılması önem taşımaktadır. Bu dönemde hastanın üşütmemesi ve beden temizliğinin iyi olmasına özen gösterilmesi gerekmektedir. Bunlara dikkat edilmediği durumlarda hastalık ilerleyerek zatürreeye dönüşebilmektedir.

Kızamığı tedavi etmek için reçeteli bir ilaç yoktur. Virüs ve belirtileri tipik olarak 2-3 hafta içinde geçer. Ancak doktorunuz kızamıkta yapılması gerekenler açısından şu tavsiyelerde bulunabilir;

• Ateşi ve kas ağrılarını azaltmak için asetaminofen,
• Bağışıklık sisteminizi güçlendirmek için istirahat,
• Bol miktarda sıvı (günde altı ila sekiz bardak su),
• Öksürüğü ve boğaz ağrısını rahatlatmak için nemlendirici,
• A vitamini takviyesi.

Kızamık Aşısı

Kızamığın kendi ismini taşıyan aşısının da bulunması ile birlikte dünyada görülme oranı oldukça düşmüştür. Aşı, hastalıktan korunmak için en etkili yol olarak görülmektedir. Üç doz halinde uygulanan bu aşı ilk olarak, bebek 12 aylıkken, ikinci olarak 4 ile 6 yaş arasında son olarak da 12 yaşında iken yapılmaktadır.

Bu aşıyı olanlar ile daha önce hastalığı geçirmiş olanlar artık risk grubundan kalkmaktadırlar. Bu hastalık kişinin hayatı boyunca bir kez geçirebileceği bir hastalıktır. Kızamık, her ne kadar hayat boyunca bir kere geçirilen bir hastalık olarak basit etkileri olduğu gözlemlenen bir hastalık olsa da son derece dikkatli olunması gereken bir hastalıktır. Özellikle hayatında hiç bu hastalığı geçirmemiş ve yanında bu hastalığa sahip olan kişilerin kesinlikle aşı olması önerilmektedir.

Kızamık aşısı, kızamık virüsü için en iyi koruyucudur.

Bazı ebeveynler aşının çocuklar üzerinde olumsuz etkileri olacağından korkarak çocuklarını aşılatmamayı tercih ederler. Oysa aşı yapılan çocuklar ve yetişkinlerin çoğu yan etki yaşamaz. Ancak nadir durumlarda aşı; havaleler, sağırlık, beyin hasarı ve komayla ilişkilendirilmiştir. Bazı ebeveynler aşının çocuklarda otizme neden olduğuna inanmaktadır. Ancak çok sayıda çalışma henüz otizm ve bağışıklama arasında bir bağlantı bulamamıştır. Kızamık aşısı, Sağlık Bakanlığı nezdinde ücretsiz yapılmaktadır.

Kızamık Komplikasyonlar

Aşı yaptırmak önemlidir, yoksa pnömoni ve ensefalit (beyin enflamasyonu) gibi yaşamı tehdit edici diğer hastalıklara yol açabilir. Kızamığın neden olduğu hastalıklar (Kızamıkla Beraber Yaşanan Rahatsızlıklar) ise şunlardır:

• Kulak enfeksiyonu,
• Solunum yolu enfeksiyonları,
• Ensefalit – veya beyin iltihabı,
• Hamilelik sorunları,
• Bronşit,
• Düşük veya erken doğum,
• Kanda trombositlerde azalma,
• Kişilik ve zihinsel bilinç kaybı
• Körlük,
• Şiddetli ishal ve kusma.
• Pnömoni/zatürre (kızamık ölümlerinin yaklaşık %60’ına sebep olan akciğer iltihabı türü).

Kızamık Nasıl Önlenir?

Bağışıklama kızamık salgınını önlemeye yardımcı olabilir. KKK (kizamik, kabakulak, kızamıkçık) aşısı çocukları koruyabilen üçü bir yerde bir aşıdır. Çocuklar ilk KKK aşılamasını 12 aylıkken (ve uluslararası seyahat ediyorlarsa daha önce) ve ikinci dozu 4 ila 6 altı yaşlar arasında alabilir. Daha önce aşılama yapılmamış yetişkinler doktorlarından aşılanmayı isteyebilir.

Siz veya bir aile üyeniz kızamık virüsünü kaparsa başkalarıyla etkileşimi sınırlayın. Bunlar arasında okula veya işe gitmeme ve sosyal aktivitelerden kaçınma vardır.

Özet: Kızamıkla İlgili Bilinmesi Gerekenler

• Kızamık, deri döküntüsü ve ateşe neden olan çok bulaşıcı bir viral hastalıktır.
• Zatürre ve ensefalit gibi ciddi, bazen de ölümcül komplikasyonlara neden olabilir.
• Sağlıklı çocuklarda ve yetişkinlerde kızamıktan ölüm oranı düşüktür ve virüsü kapan çoğu kişi tamamen iyileşir. Komplikasyonlar riski bağışıklık sistemi zayıf çocuklar ve yetişkinlerde daha yüksektir.
• Birden fazla kez kızamığa yakalanamazsınız. Virüse bir kez yakalandıktan sonra ömür boyu bağışıklık kazanırsınız.

Sizde kızamık olabileceğinizden şüpheleniyorsanız hemen bir doktorla irtibat kurun. Eğer size aşı yapılmadıysa ve enfekte bir kişiyle temas ederseniz, bir enfeksiyonu önlemek üzere temastan sonraki 72 saat içinde aşı yapılması için doktorunuzu ziyaret edin. Bir enfeksiyonu ayrıca enfekte bir kişiyle temastan sonraki altı gün içinde yapılan bir immünglobulin dozu ile önleyebilirsiniz.