Karaciğer Yağlanması

Karaciğer hücrelerinde olması gerekenden fazla, hatta aşırı derecede yağ toplanması nedeni ile oluşan hastalığa karaciğer yağlanması denmektedir. Pek çok kişide görülen bu rahatsızlık, kadın veya erkek ayırt etmeksizin sıklıkla görülebilen hastalıklardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Yağlı karaciğer hastalığı, genellikle belirti göstermez ve herhangi bir kalıcı hasara neden olmaz.

Sağlıklı bir insanın karaciğer hücrelerinde belirli bir yağ oranının bulunması son derece normaldir ve herhangi bir hastalığa neden olmayacaktır. Ancak bu yağ oranı aşırı yüksek olduğunda kişide birtakım yapısal ve fonksiyonel değişiklikler görülebilmektedir. Bunlardan birincisi karaciğerde iltihap oluşumudur, diğeri ise karaciğer hücrelerinin harap olması yani nekroz oluşudur. Ayrıca fibroz da denilen karaciğer sirozunun başlangıcına neden olabilmektedir. Dolayısıyla tedavi edilmemesi ilerde siroza dönmesine neden olabilmektedir.

Karaciğer Yağlanmasının Belirtileri Nelerdir?

Genellikle hiçbir belirti vermeden ilerleyebilen bir hastalıktır. Ancak bazı kişilerde;

• Karnın üst sağ kısmında dolgunluk hissi,
• Halsizlik, çabuk yorulma,
• Karaciğer yağlanmasına bağlı olarak karaciğer hastalığı,
• Kaşıntı, iştahsızlık, sarılık, kilo kaybı ve bulantı görülebilmektedir.

Karaciğer vücudun en büyük ikinci organıdır. Karaciğerin işlevi, vücuda yeme, ime yoluyla alınan ve kana karışan zararlı maddeleri filtrelemek ve işlemektir. Karaciğerde çok fazla yağ birikmiş ise bu sürece müdahale edilmesi gerekmektedir. Karaciğer hücreleri hasar gördüğünde, kendilerini onarabilme yetileri vardır. Ancak karaciğer hasarı tekrar meydana geldiğinde, kalıcı yara izi gerçekleşir; buna siroz denir.

Karaciğer Yağlanmasının Nedenleri Nelerdir?

Sıklıkla karşılaşılan nedeni, aşırı alkol kullanımıdır. Hemen hemen tüm ağır içicilerde, karaciğer yağlanması hastalığı vardır. Alkole bağlı olarak ya da alkole bağlı olmadan kişide bu rahatsızlığın oluşabilmesi mümkün olmaktadır.

Alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması nedenleri;

• Aşırı beslenme, kilo ve obezite,
• Hepatit B ve C,
• Şeker hastalığı,
• Kolesterol yüksekliği,
• Toksik maddeler,
• Kortizon kullanımı,
• Wilson hastalığı,
• Aşırı A vitamini alımı,
• Açlık veya hızlı kilo kaybı ve hamilelik olarak belirtilmektedir.

Karaciğer Yağlanması Hastalığının Türleri Nelerdir?

Karaciğer yağlanmasının dört tipi vardır;

Nonalkolik (alkole bağlı olmayan) Karaciğer Yağlanması (Hepatosteatoz); Karaciğer yağlanması her zaman aşırı alkol kullanımına bağlı olarak gelişmez. Alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması, tıp biliminde Non-alkolik yağlı karaciğer hastalığı ( NAYKH ) olarak isimlendirilir. NAYKH, en sık görülen karaciğer hastalığıdır.

İçki içmeyen veya çok az içen kişilerde, karaciğerde yağ birikiminin artması sonucu Non-alkolik yağlı karaciğer hastalığı (NAYKH) ortaya çıkar. Bu bireylerde karaciğer anatomisi ve fonksiyonları yoğun alkol tüketenlere benzer bir hal alarak, karaciğerde çeşitli bozukluklar gelişmeye başlar.

Alkole Bağlı Karaciğer Yağlanması; Alkolik yağlı karaciğer hastalığı, alkole bağlı karaciğer hastalığının en erken aşamasıdır. Karaciğer, yağ yıkımını mümkün kılan tarafından ağır zarar görmüştür. Hasta, alkolden kaçındığı takdirde, karaciğer yağlanması hastalığı da geçebilmektedir. Alkol kullanılmadığı altı hafta içinde, yağ kaybolur. Ancak, aşırı alkol kullanımının devam etmesi halinde, siroz gelişebilir.

Non-Alkolik Steatohepatit (Alkol dışı yağlanma hepatiti – NASH); Hepatosit denilen karaciğer hücrelerinde biriken yağ steatohepatit denilen iltihabi reaksiyona (inflamasyona) ve hasara (steatonekroz) neden olur. Oluşumunu tetikleyen esas faktörler; insüline bağımlı olmayan diyabet, hipertrigliseridemi ve obezitedir. Fazla kilo alma, özellikle yağ ve şeker içeriği yüksek sağlıksız diyet karaciğer yağlanması ile sonuçlanır.

Gebelik Akut Karaciğer Yağlanması (Acute fatty liver of pregnancy, AFLP); Gebeliğin akut yağlı karaciğeri (GAYK) de denilen hastalık, hamilelik sırasında görülen nadir ama ciddi bir hastalıktır. Gebeliğin özellikle son aylarında ve nadir de olsa, doğumdan sonra lohusalık döneminde görülebilmektedir. Semptomları, üçüncü trimesterde yani son aylarda başlar ve belirtiler arasında; kalıcı bulantı ve kusma, sağ üst karında ağrı, sarılık ve genel halsizlik sayılabilir.

Karaciğer Yağlanması Hastalığı Risk Faktörleri;

Karaciğer yağlanması, karaciğerde ekstra yağ birikimi nedeniyle geliştiğinden; kilolu veya obez iseniz, karaciğeriniz yağlanma olasılığı daha yüksektir. Yağlı karaciğer riskini artırabilecek diğer faktörler ise şunlardır:

• Aşırı alkol kullanımı (yüksek oranlarda alkol içme, karaciğeri tahrip edebilir),
• Reçetesiz ilaçların aşırı kullanımı (asetaminofen gibi bazı ilaçlar),
• Tip 2 diyabet (karaciğerde yağ birikimi insülin direnci ile bağlantılı olduğundan, tip 2 şeker hastalığı, en yaygın nedeni)
• Gebelik,
• Yüksek kolesterol,
• Yüksek trigliserid düzeyleri,
• Yetersiz, sağlıksız beslenme,
• Metabolik sendrom..

Karaciğer Yağlanması Nasıl Teşhis Edilir?

Bu hastalığın teşhisinde kan tahlilleri ve ultrason kullanılan yöntemler arasındadır. Kan tahlillerinde saptanan karaciğer enzimlerinin yüksek olması ve ultrasonda karaciğerin normal boyutlarının üstüne çıkmış olması kişide bu hastalığın olduğuna işaret etmektedir.

Fiziki Muayene; Karaciğerin iltihaplı hale gelmesi durumunda, doktorunuz karnınızı inceleyerek bunu algılayabilir.

Kan Testleri; Normal karaciğer enzimlerinin yüksek bir rutinde seyretmesi, kan testinde saptanabilir. Bu test, karaciğer yağlanması tanısını doğrulamak için yeterli değildir. Ayrıntılı bir analiz ile, inflamasyon nedeni aranacaktır.

Ultrason; Karaciğer üzerindeki yağ, ultrason görüntüleri ile saptanmaktadır. Karaciğer üzerindeki yağ, beyaz alan olarak görünecektir. Diğer görüntüleme çalışmaları tarama, BT (bilgisayarlı tomografi) veya MRG (manyetik rezonans görüntüleme) gibi yöntemlerle de yapılabilir.

Karaciğer Biyopsisi; Bir iğne (ağrı azaltmak için bir lokal anestezi uygulandıktan sonra) incelemeye alınmak üzere, doku parçasını çıkarmak için, karaciğer içine sokulur. Bu yöntem, karaciğer yağlanmasının var olup olmadığını kesin olarak bilmek için tek yoldur. Biyopsi de doktorunuz, kesin nedeni öğrenmenize yardımcı olacaktır.

Karaciğer Yağlanması Nasıl Tedavi Edilir?

Karaciğer yağlanması tedavisinde, hastalığa neden olabilecek faktörler üzerinde durulmaktadır. Ortak tedavi girişimleri;

• Alkolizm tedavisi,
• Kolesterol yönetimi,
• Kilo kaybı,
• Kan şekeri kontrolü,
• Sağlıklı diyet.

Karaciğer Yağlanması Nasıl Önlenir?

Karaciğer yağlanması riskini azaltmak için sağlıklı yaşam tarzı seçimleri yapılmalıdır. Kişide bu hastalık varsa; beslenme tarzında ve yaşama tarzında değişiklikler yapması gerekmektedir. Hayvansal gıdalardan kaçınmak, alkolden uzak durmak, diyete ve spora başlayarak zayıflamak ancak ani kilo kayıplarına dikkat edilmesi ve kaçınılması gerekmektedir. Bir başka hastalığa bağlı olmadan karaciğer yağlanması görülen kişide fazla bir zarar görünmeyecektir. Bu hastalığın en çok görülme nedeni obezite olduğundan bu duruma dikkat edilmesi gerekmektedir. Ancak bir başka hastalığa bağlı olarak bu durum gelişmiş ise sebep olan hastalığın tedavi edilmesi gerekmektedir.

Karaciğer Yağlanmasının Uzun Vadede Zararı Var mı?

Karaciğer yağlanması vakalarının çoğu zararsızdır ve herhangi bir karaciğer hastalığına yol açmaz. Karaciğer yağlanmasına neden; yüksek kolesterol, diyabet, obezite ile ilgili ise, o zaman yağlı karaciğer tedavi süreci bu durumu tersine çevirir.

Neden alkolizm ise,  alkol kullanımını bırakmak, karaciğerin tamamen iyileşmesini sağlayacaktır. Karaciğerdeki hasarın ne kadar kötü ya da kalıcı hasar olup olmadığını, nasıl tedavi edilmesi gerektiğini, ancak biyopsi ile belirlemek mümkündür.

KadınlaHerşey.com