Epilepsi (Sara) Hastalığı
Sara hastalığı olarak da bilinen Epilepsi, nörolojik bir hastalıktır. Aynı zamanda sinir sistemini etkileyen bir nöbet bozukluğu olarak da sınıflandırılır. Nöbet, beynin elektriksel aktivitelerinin sekteye uğraması durumudur. Epilepsi, herkeste aynı tip nöbete neden olur ve farklı insanları da etkileyebilir.
Epilepsi (Sara) Hastalığı Nedir?
Beynimiz, vücudumuzda gerçekleştirmiş olduğumuz tüm aktiviteleri yapmamızı sağlayan yani vücudumuzu yöneten merkezdir. Bu nedenle beyindeki hücreler arasında elektriksel bir bağlantı bulunmaktadır. Merkezi sinir sistemi hücrelerinde meydana gelen beklenmedik elektriksel boşalma sonucu meydana gelen rahatsızlığa ‘epilepsi (sara) hastalığı‘ denmektedir. Birkaç dakika süren bu durum nöbetler halinde görülebilmektedir.
Epilepsi (Sara) Nöbetleri;
Sinirsel bir hastalık olan epilepsi kişinin asla zihinsel problemi olduğunu göstermemektedir. Bu kişilerde zekâ anormallikleri de bulunmamaktadır.
Nöbetler şeklinde görülen sara hastalığı, farklı şekillerde yaşanabilmektedir. Bu şekillerden biri şuur kaybı ile birlikte görülen nöbettir ve kişi yaptıklarının farkında değildir. Nöbet geçtikten sonra da ne yaptığını hatırlamayacaktır. Nöbet esnasında elleri, kolları anlamsız şekilde sağa sola hareket eden kişide nöbet sonrası sersemleşme ve gözünün önünde noktalar olduğu görülecektir.
Bir başka nöbet şekli ise yine şuur kaybı ile yaşanır ve hasta nöbet anında yere düşmektedir. Bütün vücudu kasılan hasta yerde çırpınır halde olacaktır. Bu durumda kişinin ağzından köpük gelmesi de görülen durumlar arasındadır. Yaklaşık üç veya dört dakika süren bu durum esnasında kişi dilini ısırabilmektedir. Daha sonra normale dönecektir.
Bir başka nöbet şeklinde ise vücudun sadece belli bir noktası durumdan etkilenmektedir. Şuur kaybı olmayan bu şekilde beynin sadece bir kısmı zarar gördüğünden dolayı kısmi olarak vücutta dengesiz hareketler olabilmektedir.
Epilepsi Belirtileri Nelerdir?
Epilepsi türleri birden fazladır. Epileptik nöbetler iki tür şeklinde görülür; parsiyel ve jeneralize.
Fokal nöbetler olarak bilinen parsiyel nöbetler, beynin belli bir kısmında meydana gelir ve sadece vücudun bir bölümünü etkileyebilir. Parsiyel nöbetlerin belirtileri şunlardır;
- Sarsıntılı hareketler,
- Karıncalanma veya baş dönmesi,
- Tekrarlayan hareketler,
- Dik dik bakma ya da karışıklık,
- Duygusal değişiklikler.
Jeneralize nöbetler beynin her yerinde meydana gelebilir ve tüm vücudu etkileyebilir. Genel nöbet belirtileri şunlardır;
- Konvülsiyonlar,
- Seğirme hareketleri,
- Düşme,
- Bilinç kaybı,
- Dil ısırma,
- Mesane kontrolünün kaybı,
- Gövdenin sertleştirme.
Epilepsi (Sara Hastalığı) Neden Olur?
Birçok insanın epilepsi nedeni bilinmemektedir. Epilepsinin gelişmesinde rol oynayabilen bazı risk faktörleri vardır. Bunlar şunları içerir;
- Kafa travması ya da travmatik beyin hasarı,
- İnme,
- Beyin tümörü,
- Alzheimer hastalığı,
- Doğum sırasında oksijen eksikliği,
- Menenjit gibi beyin enfeksiyonu,
- Beyin arterlerinin sertleşmesine,
- Ateşli havale geçirme,
- Doğuştan gelen faktörler,
- Gebelikte ortaya çıkan ve bebeğin gelişmesini önleyen durumlar,
- Annenin gebelikte sigara, alkol ve madde kullanması da hastalığın oluşmasına etki eden faktörler olarak belirlenmektedir.
Epilepsi (Sara Hastalığı) Tanısı
Epilepsi hastalığında doğru tanı çok önemlidir. Bir doğru tanı olmadan uygulanan tedavi, etkisiz olacaktır. Belirtiler eşliğinde, geçirilen nöbetlerin bir doktorun gözetiminde olması, ilk yapılması gerekenler arasındadır. Belirtilerin nöbet ile uyumlu olduğu tespit edilirse, nöbet tipi ve nedeni tespit edilmesi gerekiyor.
Doktor ayrıntılı bir tıbbi öykü almak için çeşitli sorular da soracaktır. Bu şekilde ailede epilepsi hastalığının varlığı saptanmış olur.
Laboratuar testleri tipik olarak yapılır. Bunlar tam kan sayımını (CBC) içerir. Bu test, bir enfeksiyon veya elektrolitlerde bir anormallik olup olmadığını, bunun yanı sıra nöbete neden olabilecek belli genetik bozuklukların var olup olmadığını ya da böbreklerde herhangi bir sorun olup olmadığını görmek için yardımcı olur.
Bir toksikoloji ekranı da nöbetlere yol açabilecek etken olarak, kanınızda herhangi bir uyuşturucu veya zehir olup olmadığını görmek için yapılabilir. Lomber ponksiyon enfeksiyonları ekarte etmek için yapılabilir. Bu yöntem, omurga kemikleri arasına belirli bir iğne sokarak belinize gelen beyin omurilik sıvısını elde etmeyi içerir.
Epilepsi için en önemli tanı testi bir electroencephalogram (EEG) ‘dir. Bu test, herhangi bir anormal durum ve ani değişim için beynin elektriksel aktivitesini, monitörler kaydeder. Epilepsinin muhtelif türde modellerine dayanarak teşhis edilebilir.
Epilepsi (Sara) Hastalığı Tedavisi
Epilepsi, sara hastalığında doğru bir teşhis yapıldıktan sonra, tedavi seçenekleri incelenir. Uyuşturucu ilaçlar, epilepsi tedavisinin önemli bir parçasıdır. Antiepileptik ilaçlar ya da antikonvulsanlar, birçok hastada nöbetlerin kontrol altına alınmasında etkilidir. Nöbet ilaçlarının birçok farklı türü vardır;
- Primidon (Mysoline),
- Topiramat (xenical),
- Gabapentin (Nörontin),
- Klonazepam (Klonopin).
Her biri çeşitli yan etkiler ve riskler taşır. Bu ilaçlardan sizin için en iyi olanı seçmekonusunda doktorunuzla konuşmak en iyisidir.
Cerrahi, ilaçlara cevap vermeyen kişiler için bir seçenek olabilir. Genellikle bu yöntem, sadece en az iki farklı ilaç denendikten sonra yapılır.
Diyet değişikliklerinin kontrol edilmesi de, epilepsiye yardımcı olabilir. Doktorunuz, beslenmenize bir ketojenik diyet reçete edebilir.
Her kişinin bünyesi farklı olduğu için, bir kişide işe yarayan tedavi diğer bir kişide işe yaramayabilir. Belirtiler ve hangi tedavilerin uygulanması konusunda doktorunuzla konuşun. Daha sonra durumunuza uygun bir tedavi planı oluşturabilirsiniz
Epilepsi (Sara) İlk Yardım;
Sara hastası yanında nöbet geçirdiğinde kişinin yapması gereken bazı davranışlar bulunmaktadır. İlk etapta hastaya zarar verebilecek eşyaların uzaklaştırılması gerekmektedir. Hastanın başını ve vücudunu yana çevirip başının altına yumuşak bir yastık konulması gerekmektedir. Ayrıca kişi nöbet geçirirken dilini ısırmaması için çenesinin açık tutulması gerekmektedir. Soğuk su dökme ya da tokatlama gibi şeyler yapılmamalı ve hem hastayı hem de kendiniz panikletecek hareketlerden uzak durulması gerekmektedir.
Epilepsi (Sara) Hastalığı Önlenebilir mi?
Gelişmekte olan epilepsi hastalığını engellemenin için hiçbir yolu yoktur. Bir kez teşhis, nöbetlerin önlenmesi ve kontrolü açısından önemlidir. Teşhis ile nöbetlerin kontrolü; diyet, cerrahi, ilaç, diğer tedavi seçenekleri veya yaşam tarzı değişiklikleri ile yapılır.
Epilepsi çoğu zaman korkutucu bir durum olabilir. Bir tanı ve tedavi planının kurulmuş olması epilepsi başlangıcında doğrudur ve oldukça önemlidir. Uygun bakım ve tedavi ile epilepsi hastalığıyla verimli ve dolu bir hayat yaşayabiliriz. Araştırma ve bilgi çeşitleri, epilepsi hakkında yazılanlar web sitelerinde mevcuttur ve doktorunuz bu konuda size daha fazla kaynak sağlayabilir.
KadınlaHerşey.com