Ateş Neden Yükselir, Nasıl Düşer?

Ateş yüksekliği, vücudun olması gereken ısı değerinin artmasıdır. Vücut ısısının artışı fizyolojik olabildiği gibi biyolojik ve psikolojik de olabilmektedir. Dış etmenlerle de artabilen vücut ısısının ne çok yüksek, ne de normalden çok aşağıda olması gerekir.

Vücudumuzun belirli bir sıcaklığı vardır. Bu sıcaklık gün içerisinde küçük değişikler gösterir fakat bazı durumlarda vücut sıcaklığı normalden daha fazla olur. Bu durum “ateşlenmek”, “ateş yükselmesi” olarak da ifade edilmektedir. Normal vücut ısısı 36,2 ile 37,5 derece arasında seyretmektedir. Vücut ısısının yükselmesiyle birlikte üşüme, titreme, baş ağrısı, vücut kırgınlığı, iştahsızlık, kabızlık, sayıklama ve havale görülebilmektedir.

Vücut sıcaklığı beynin hipotalamusta bulunan sinirsel bir ısı düzenleme merkezinin denetimiyle kontrol edilir. Vücut sıcaklığı düştüğü zaman kaslarda daha hızlı ve çok sayıda kasılma olarak ısı üretimi artar. Vücut sıcaklığı arttığı zamanlar da ise ısı dağıtım mekanizmaları daha çok çalışmaya başlayarak kan akışını artırır ve dokular dış ortama ısıyı aktarır.

Ateş Yüksekliği Neden Olur?

Ateşin yükselmesi bir hastalık olmadığı için kesin olarak bir hastalığa bağlı gelişmez, yani herhangi bir hastalığa özgü bir durum değildir. Akut ya da kronik tüm enfeksiyon hastalıklarının, kötü huylu tümörlerin, kan hastalıklarının, kalp ve damar hastalıklarının ve sinir hastalıklarının bir çoğunda ateş meydana gelmektedir. Ateşin nedeninin ortaya konulabilmesi için diğer bulgu ve tetkiklerin sonuçları incelenmelidir. Ateş yükselmesinin farklı nedenleri olabilir:

• Mikrobik hastalıklar ve enfeksiyon kapmalar,
• Strese bağlı psikolojik rahatsızlıklar,
• Güneş çarpması şeklinde dış etmenler,
• Kronik rahatsızlıkların evrelerindeki yükselmeler,
• Yenilen besinlerin yan etkileri,
• Gıda zehirlenmeleri,

gibi bir çok etmen ateş yüksekliğine sebep olabilmektedir.

Ateş Tipleri

Ateş tipleri dalgalı ateş, bacaklı ateş, tekrarlayan ateş, aralıklı ateş, apse ateşi, septisemi ateşi olmak üzere altıya ayrılmaktadır:

• Dalgalı ateş; kademeli ateş yükselmesi olup belirli süre yüksek seyreden, belirli süre düşük seyreden, inişli çıkışlı şeklinde tabir edilen ateş türüdür.
• Bacaklı ateş; ateş yükseliğinin devam ettiği ancak gün içinde sapmaların, oynamaların olduğu ateş tipidir.
• Tekrarlayan ateş; yüksek ateşin bir süre devam etmesinin ardından normale dönmesi, daha sonraki günlerde tekrar aynı şekilde ortaya çıkarak ateş yükseliğinin devam ettiği tekrarlamadır.
• Aralıklı ateş; dalgalı ateşe benzeyen, normal vücut sıcaklığının üstünde ve altında ki değerler arasında oynar.
• Apse ateşi; ateş yüksekliğinin gün içinde düzenli olarak artışıyla oluşur. Bu duruma apseler örnek gösterilebilir.
• Septisemi ateşi; adından da anlaşılacağı üzere septisemi mikroplarının kanı istila ettiği durumlarda görülen bu ateş, ürperti verici ve yüksek seviyeli ateştir.

Ateş Nasıl Düşer?

Ateş düşürücü bitkilerin yanısıra ateş yüksekliğine iyi gelen besinler de vardır. Ateş yüksekliğinde hemen ateş düşürücü almak iyi değildir. Ateş bir hastalık değildir ve ateşin düşmesinden ziyade ateşe sebep olan durumları iyi belirlemek gerekmektedir. Yutulan bir ateş düşürücü ilaç, vücuda kuvvetli etki yaparak ateşi düşürse de daha sonra tekrarlama durumu ortaya çıkabilir. Bu yüzden ateş yüksekliğinin kaynağı da çözümlenmelidir. Hararet basması da vücutta ateş yükselmesine sebep olabileceği bilinmelidir. Vücudun hararetlenmesini ateş yükselmesi diye elimizin altında bulunan ateş düşürücü herhangi bir hapla düşürmek çok da sağlıklı olmayacaktır.

Ateş bazen aşırı derecede yükselir; bu durumlarda acil müdahale gereklidir. Tüm vücut ılık suyla ıslatılmalıdır ya da ıslak çarşafa sarılmalıdır. Bu işlem vücut sıcaklığı 39 dereceye düşene kadar uygulanmalıdır. Çocuklarda da aynı işlem uygulanmalı, fakat aynı zamanda uzman bir hekime başvurulmalıdır.