Nefes Kokusunun Nedenleri ve Tedavisi

Ağız kokusunun nedenleri arasında bir çok etken bulunur. Bu etkenleri saptayarak ve takip ederek ağız kokusuna çözüm bulmak hiç de zor değildir. Hemde kesin çözüm! Önce ağız kokusu ve nefes kokusunun nelerden kaynaklanabileceğine bakalım:

Ağız Kokusu Neden Olur?

Ağız kokusuna neden olan durumları; hastalığın neden olduğu ağız kokusu ve hastalıkla bağlantılı olmayan ağız kokusu diye ayırmak gerekiyor. Ağız ve diş sağlığına yeterli önemin verilmemesi sonucu, hastalıkla ilgili olmayan (fizyolojik olarak değerlendirilen) bu ağız kokularını şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Ağızda kuruluk olması,
2. Sabah kalkıldığında, açlıktan dolayı ve beslenme sonrası olması,
3. Düzenli diş fırçalanmaması sonucu diş aralarında kalan artıklar,
4. Ağız hijyeninin yetersizliği (fırçalama dışındaki uygulama eksiklikleri),
5. Kemiklerin çürüyerek bakteri oluşturması (diş çürükleri).
6. Diş eti hastalıkları (hastalıklar denilse de ağızda yer almaktadır)
7. Sigara kullanımı.

Hastalıklardan kaynaklı olan ağız kokusu ise aslında nefes kokusudur. Ağız kokusu basit uygulamalarla geçebilecekken, nefes kokusu için tedavi süreci gerekebilir (en son çare olarak).

Ağız ve nefes kokusu arasındaki farklar

• Ağız kokusu, ağız içi durumlardan kaynaklanırken diğeri farklı nedenlerden ve hastalıklardan da kaynaklanabilir,
• Ağız kokusuna ağız ve diş bakımı yetersizliği sebep olabilirken; nefes kokusu, ağız hijyeninin tam olmasına rağmen açlıktan dahi olabilmektedir,
• Ağız kokusunu giderici yöntemler daha kolayken, nefes kokusu için (açlıktan olmadığı sürece) başka nedenler aranmak zorunda kalınabilir,

Ağız kokusunun hastalıktan kaynaklanan nedenlerine bakıldığında ileri aşamada nefes kokusundan söz ediyoruz demektir. Başka bir rahatsızlıktan ötürü ağızın kokması şu durumlardan kaynaklanabilir:

1. Karaciğer yetmezliği gibi sistemik rahatsızlıklar,
2. Akciğer ve bademcikte oluşan enfeksiyonlar,
3. Sinüs ve akciğerden kaynaklı hastalıklar,
4. Şeker hastalığı (diyabet),
5. Reflü ve böbrek hastalıkları,
6. Burun ve sinüz kaynaklı (burun eti, kronik sinüzit, alerjik rinit) rahatsızlıkları,
7. Hormonlardan kaynaklı rahatsızlıklar,
8. Sindirim sistemi sorunları.

Ağız Kokusunun Zararları

Ağız kokusunun zararlarını psikolojik ve sosyal açıdan ele aldığımızda aslında farkında olmadan strese girmemize neden olan büyük bir sorunla boğuştuğumuzu görebiliriz. Ağız kokusu, farklı nedenlerden kaynaklı (hastalık gibi) bir zararı olmasının yanında bir de sonuç olarak kişiye psikolojik zararları dokunmaktadır. Çünkü nefes kokusu her zaman kişilerin kendilerinin farkedebileceği bir durum olmayabilir. Bazen birileri karşısındakine bu durumu söyleyene kadar farkına varılmamaktadır.

Sabah kalkıldığında ağız kokusu hissedilmesi (aşırı olmadığı sürece) doğal kabul edilmiştir. Bu yüzden (bizim kültürümüzde çok yaygın olmasa da) yabancılarda sabah kalkıldığında kahvaltıdan önce diş fırçalanması adeti yaygındır. Ancak toplu halde yaşanan yerlerde (yurtlar gibi) yada kahvaltı öncesi başkaları ile görüşülmek istendiğinde nefesin kokması başka insanlar için zorluk oluşturacaktır.

Ağız kokusunu çoğu insan karşısındakine söylememektedir. Hatta belki ağzınız kokmayanlar arasında olabildiğinizi sanabilirsiniz, ancak belki bu güne kadar kimse size bunu söylemedi. Asıl zor olanda budur. İnsanların anlam veremediğiniz ve sizi dinlerken ki uzaklaşmaları bunun en büyük göstergesi olabilir.

Ağız kokusu ikili durumlarda karşıdakine büyük rahatsızlık verdiği için görüşmeleri etkilemekte ve kişinin istenmeden dışlanmasına sebep olmaktadır.

Ağız Kokusu Çözümleri

Ağzın kokması fizyolojik durumlardan kaynaklanıyorsa evde ağız kokusuna çözüm bulabilirsiniz. Ağız kokusu gidermede önceliğiniz ağız ve diş bakımı olmalıdır. Bununla beraber ağız kokusunu önleme yöntemelerini de uygulayabilirsiniz:

• Ağız kokusunun temel sebebinin diş çürükleri olduğu bilindiğine göre ilk yapılması gereken, sağlam dişlerin çürümesini önlemek olmaldır. Bu konuda “diş çürümesi nasıl önlenir” konusu size yardımcı olacaktır.
• Yenilen besinlerden sonra diş fırçalamak yahut en azından çalkalamak. Bu işlemi gece mutlaka yapmalısınız. Yenilen besinler dişlerde yer alan boşluklara gittiğinde farklı yemek bileşenleriyle girdikleri tepkimeyle sabaha kadar bozulma yapabiliyor ve koku oluşturabiliyor.
• Diş ipi kullanımı ile diş fırçasının giremeyeceği yerleri temizleyebilirsiniz. Bu bir lüks değildir. Bazı çene ve diş yapılarında diş fırçasının etkisi azalmaktadır. Bu durumda tam bir temizlik için diş ipi sizin çözümünüz olabilir.
• Ağız spreylerini kullanabilseniz de sürekli bu kimyasalların kullanımı iyi değildir. Doğal spreyinizi kendiniz yapabilirsiniz. Ağız gargaraları da aynı şekilde değerlendirilir.
• Sabahları ağız kokusu yaşıyorsanız kalktığınız gibi dişlerinizi fırçalama alışkanlığı edinebilirsiniz.
• Dil temizliği ağız kokusu çözümü için küçük görünen büyük bir uygulamadır. Dil üzerindeki tüyümsü yapı yiyeceklerdeki organizmaların tutunmasını sağlar. Tükürük ile geçmeyen bu organizmalar da (ömürleri bitene kadar) besinlerle gelen proteinleri ve tükrük içindeki bileşenleri parçalarlar ve koku oluşmasına neden olabilirler. Bu durumda yapılacak en etkili şey, dişleri fırçalarken dilin de yüzeyini mümkün olduğunca geriden öne doğru diş fırçasıyla temizlemektir.
• Farklı diş macunları denenerek en etkili olanı bulunabilir. Özellikle içinde çinko olan diş macunları daha etkili olmaktadır.
• Ağız kokusu için besinlerden yararlanmak en keyifli olanıdır. Çantanızda sorununuza çözüm olacak bitkilerden bulundurabilirsiniz.
• Nane, karanfil, reyhan gibi bitkiler çiğnenerek; elma gibi meyveler yiyerek ağız kokusunu kısa süreli geçirebilirsiniz.
• Beslenme sisteminizi değiştirebilirsiniz. Bazı besinleri daha az tüketerek yada alternatiflerini tüketerek nefes kokusunun önüne geçilebilir. Örneğin, et ağırlıklı beslenme ağızda bakteri oluşumunu artırmaktadır. Ve daha iyi bir bakım gerektirir.

Bütün bu uygulamalar ya tamamen agiz kokusundan kurtulmanızı sağlar yada kısmen geçirirler. Ani durumlar da uygulanacak yöntemler de vardır. Bunlar; sakız, şekerleme, özel hazırlanan karışımlar gibi. Ya da bazen daha farklı yöntemler:

Ağız kokusunu farkettirmeme yöntemleri

Ağız kokusunun geçmediği durumlarda yada ani gelişen durumlarda yapılacak yöntemlerle bu durumu insanlara hissettirmemeye çalışabilirsiniz. Ne yaparsam yapayım ama ağzımda koku var, nasıl belli etmemeye çalışırım?” diyorsanız ve yanınızda o an durumu kurtaracak sakız, nane türü mazlemeler de yoksa işte bir kaç ipucu:

• İkili ilişkilerde yarım metre mesafeden fazla yaklaşmayın,
• Yakın mesafede yüzünüz hafif çevrili olsada gözlerinizi kaçırmayın, bu şekilde hem siz sıkılırsınız hemde karşı taraf bir sıkıntı olabildiğini düşünebilir.
• Bir araç içinde yan yana oturulduğunda (kapalı küçük alanlar ve otobüsler de dahil) mümkün olduğunca yanınızdakine dönerek konuşmayın; hatta çok konuşmayın. Araçlar içerideki havayı muhafaza ettiği için ağız kokusu açık alana göre daha çok farkedilmektedir.
• Ses kontrolü sağlayın. Aşırı yüksek ses fazla nefes vermeye neden olur. Nefesin şiddeti mideden gelen kötü kokuyu yada ağızdaki kötü kokuyu daha da uzağa taşır. Bu yüzden sesiniz daha yumuşak olsun.

Sürekli insanlardan kaçmak belli süre sonra sizi de rahatsız edecektir. O yüzden geçici değil kalıcı çözümlere odaklanmak gerekir. Elinizden geleni yapmanıza rağmen ağız kokusu sorununu çözemiyorsanız yapacağınız ilk işlem bir diş hekimliğine randevu almak olacaktır.

Ağız Kokusu Tedavisi

Diş ağrısının çürüğe ve dolayısıyla ağzın kokmasına neden olabileceğini göz önünde bulundurarak diş doktoruna görünmeniz hem ağız kokusu sorununa, hemde ağız sağlığınızın bütünlüğüne faydalı olacaktır. Ağız kokusu nedenleri ile ilgili diş doktorunun yapacağı uygulmalar şunlar olacaktır:

• Çürük tedavisi,
• Diş çekme yada kanal tedavisi,
• Diş taşı temizleme,
• Varsa diş eti hastalıkları konusunda yönlendirme.

Ağız kokusu için hangi doktora gidilir?

Ağızda oluşan koku fizyolojik nedenlere dayanmıyorsa, bir süreklilik ve dayanılmazlık içeriyorsa yapılması gereken diş hekimine müracat ettikten sonra “KKB (kulak-burun-boğaz)” bölümüne ve ardından “İç Hastalıkları/Dahiliye Bölümü” doktoruna gitmek ve gerekli tetkikleri yaptırmak gerekir. Ağız kokusu sebepleri başka hastalıklara da işaret ettiğinden gideceğiniz bu iki bölüm sizi ilgili diğer yerlere yönlendirecektir.